ГИТЛЕР РАЗВЕДКАСИ КАНДАЙ БУЛГАН?

1919 йил 28 июнида биринчи жахон уруши тугаши муносабати билан Версаль шартномаси имзоланди. Шартномага асосан Германия уз харбий кучларини кискартириши лозим эди. Бунинг устига хаво ва денгиз кучларининг сони хам камайтирилди. Шу асосда Германия уз харбий кучларидан махрум булди. Аммо вакт утиши билан, аникроги, 1921 йилда немис харбийлари бирлашиб, "Абвер"га (немис тилидан мудофаа деб таржима килинади) асос солишди. 1925 йилга келиб эса немис харбийлари разведка бошкармасига асос солишди...
1930 йиллар бошига келиб Германия сиёсатида Гитлер пайдо бУлди. Бутун жахонни "III рейх" байроги остида бирлаштиришни орзу килган Гитлер харбий ва разведка кучларини бирлаштира бошлади. Гитлер дунёни "курол ва кон" билан бошкаришни орзу киларди. Хукумат тепасига келган Гитлер уз манфаатларига хизмат киладиган ташкилотларни ярата бошлади.
Гитлер биринчи эътиборни Абверга каратди. Сабаби мудофаа вазирлиги Гитлернинг сиёсатини жахон буйлаб химоя килиши лозим эди. 1935 йил январида Канарис исмли офицер Абвернинг рахбари этиб тайинланди. Канарис уз максадига эришиш учун хеч нарсадан кайтмасди. Абверга рахбар этиб тайинланган Канарис хаво ва денгиз кучларини ривожлантириши максадида Гитлердан катта микдорда маблаг олди. Дунё янгиликларидан хабардор булиш учун Канарис разведка бошкармасига хам алохида ургу берди. Шу асосда Абвер кошида махсус разведка бошкармаси ташкил этилди. Ушбу разведка бошкармаси хар бир давлатнинг ички харбий сирларини фош этиш билан шугулланарди. Канарис махсус агентларни Норвегия, Франция, Англия, Туркия ва бошка давлатларга жунатарди. У ерда агентлар фашист манфаатларига хизмат киладиган маълумотларни йигишарди. Маълумотларига кУра, 1939 йилнинг узида Норвегияда сал кам икки мингга якин агент фаолият юритарди! Улар турли-хил найранг ва фирибгарликларни куллаб, маълумотларни йигиш билан шугулланишарди. 1938 йилдан бошлаб Абвернинг ходимлари махбуслар учун муъжалланган махсус хибсхоналар билан шугуллана бошлашди. Шу асосда тарихда конли из колдирган лагерлар пайдо булди. Гитлерга карши чиккан шахсларни одатда шу ерда кийнаб улдиришарди. Вакт утиши билан махсус хибсхоналарга "Улим лагер"лари номини беришди.
1939 йилда узининг "конли уйинлари" билан машхур булган Гестапо ташкилотига асос солинди. Ушбу ташкилот полициянинг вазифасини бажарарди. Гестапо ташкилоти ички ишлар билан шугулланиб, "давлат душманлар"ига карши кураш олиб борарди. Ташкилотга Гейдрих бошлик этиб тайинлади. Гейдрих шафкатсиз булганлиги туфайли хеч кимни аяб утирмасди. Рейх сиёсатига карши чиккан шахс дархол жазоланарди. Халкнинг фикри ва дуне карашидан хабардор булиш максадида Гестапо Германия буйлаб агентлар тизимини яратди. Аналитикларнинг фикрича, уша вактларда Германиянинг хар бир бурчагида махсус агентни учратиш мумкин эди. Улар давлатнинг "куз-кулоги" булишган.
1934 йилда давлат хавфсизлиги ва Гитлер хукуматининг сиёсатини химоялаш максадида Германияда СС (хавфсизлик хизмати) ташкил этилди. Гиммлер исми билан машхур булган обергруппенфюрер ССнинг бошлиги этиб тайинланди.
Таъкидлаб утиш керакки, юкоридаги ташкилотларларнинг рахбарлари Гитлернинг кузига "чиройли" бУлиб куринишга харакат килашарди, шунинг учун хам улар бир-бирларини ракиб деб билишарди. Хар бир ташкилот узича мустакил харакат килишга харакат киларди. Баъзан ташкилотлар уртасида турли-хил жанжаллар булиб турарди.
Ташки сиёсий функцияларни асосан ташки ишлар вазирлиги амалга оширарди. Риббентроп бошчилик килган ушбу ташкилот Германиянинг ташки сиёсатини тартибга соларди. Аммо Гиммлер, Канарис, Гейдрих каби фашист сиёсатчилари мустакил сиёсат юритишга харакат килишарди. Баъзан ташки ишлар вазирлиги такдим этган маълумот Абверникига тугри келмасди. Гестапонинг хисоботи эса доимо ССнинг маълумотига зид келарди. Рахбарларнинг ракобатини Гитлернинг узи хам хуш курмасди. Сабаби у доимо аник маълумот олишни истарди. Аммо пул ва лавозимга интилган рахбарлар доимо узбошимчалик билан иш тутишарди.
Шунга карамасдан, Гитлернинг шахсий разведкаси хеч качон панд бермаган. Немис агентлари фюрерга беминнат хизмат килишарди. Улар Германиянинг дусти ва душманлари хакидаги маълумотларни вактида етказишга харакат килишарди.
1939 йилда немис разведкаси бутун жахон буйлаб фаолият олиб борарди. Абвер разведка бошкармасининг агентлари Жанубий Америка худудларида хам иш юритишарди.
Юлиус Мадернинг "Шпионаж в Европе" китобида ёзилишича, Абвер разведка тизими асосий уч кисмга булинганди:
Биринчи булим ташки разведка билан шугулланарди.
Иккинчи булим диверсия ва "психологик уруш"лар билан иш олиб борарди.
Учинчи булим эса чет эл разведкаларига карши кураш олиб бориш билан шугулланарди.
Юкоридаги учта кисмдан ташкари Абверда кушимча икки булим хам булган. "Заграница" булими асосан ташки сиёсат ва элчихоналар билан шугалланса, "Z" булими архив билан шугулланарди.
Хар бир булим узининг шафкатсизлиги билан ажралиб турарди. Китобда ёзилишича, "Заграница" булими узининг илк фаолиятида 20 минг рус аскарини улдирган эди.
Юлиус Мадернинг ёзишича, Иккинчи жахон уруши даврида Абвер камокхоналарида 1 277 750 киши кийнаб улдирилганди. Контрразведка билан шугулланган учинчи булим эса Гитлер тузумига карши чиккан 15 400 кишини улдирганди.
Таъкидлаб утиш керакки, Гитлер фашист разведкасининг харитасини уч кисмга булганди:
а) Франция, Чехословакия, Польша, Англия, Россия ва Испания каби давлатлар мухим стратегик объектлар хисобланишарди. Абвер ушбу давлатлар билан алохида шугулланиши лозим эди.
б) Бельгия, Швейцария, Югославия, Руминия ва АКШ каби давлатлар эса Гитлер учун "иккинчи даражали" давлатлар булишган. Бу худудларда агентлар кисман харакат килишарди.
в) Австрия, Италия, Венгрия, Эстония, Япония ва Болгария давлатларида эса разведка фаолияти умуман таъкикланган эди. Сабаби фюрер ушбу давлатларни узига дуст деб биларди.
Хулоса килиб айтганда, Иккинчи жахон уруши даврида дунё "шпионлар олами"га айланиб кетганди. Гитлер разведка учун маблаг аямасди. Вакт утиши билан тинчлик тарафдорлари хам дархол уз кучларини ишга солишди. Такдир хукми билан "шпионлар уйини"да тинчлик тарафдорлари голиб чикишди. Фашизм билан фахрланган нопок шахслар эса конун олдида жавоб беришди.
←Orqaga

Hosted by uCoz